Οι ουρανοξύστες της Μόσχας

-10%

Λιανική τιμή: €21,30

Τιμή Bestseller: €19,17

Συγγραφέας: Αξιόνοφ Π. Βασίλι

Εκδότης: Καστανιώτη

Κατηγορία: Ξένοι Συγγραφείς

ISBN: 9789600350296

Ημερομηνία έκδοσης: 11/03/2010

Αγορά

11/03

Περιγραφή

Οι ουρανοξύστες της Μόσχας. Μια πόλη μέσα στην πόλη.

Μια αλληγορία της πλατωνικής Πολιτείας και μια καταγγελία της σταλινικής τυραννίας. Λίγο πριν από το θάνατο του Στάλιν, στους ειδικά κατασκευασμένους για την ελίτ του καθεστώτος ουρανοξύστες, στρατηγοί-ήρωες του πολέμου, ακαδημαϊκοί που κατασκευάζουν τα νέα πυρηνικά υπερόπλα, ανώτατα κομματικά στελέχη με τις οικογένειές τους, ευειδείς νεαρές αθλήτριες μέλη της κομμουνιστικής νεολαίας και τυχοδιώκτες με θολό παρελθόν και ύποπτο παρόν δημιουργούν ένα γαϊτανάκι ιστοριών με ήρωες πρόσωπα αληθινά ή φανταστικά, λίγο πριν πεθάνει ο τύραννος με μουσική υπόκρουση την αποκηρυγμένη από το καθεστώς τζαζ.

Ο Βασίλι Αξιόνοφ, με ιδιαίτερα δηκτικό τρόπο αλλά και χιούμορ, περιγράφει τους τελευταίους μήνες του σταλινικού καθεστώτος και την έντονη τότε διαμάχη του με το καθεστώς του Τίτο στη Γιουγκοσλαβία, καταγράφοντας με την υπομονή και την επιμονή του χρονικογράφου τις αγωνίες, τα πάθη και τις προσδοκίες ενός ολόκληρου λαού για ένα καλύτερο μέλλον.

Σελ. 416

Κριτικές:

"Αλληγορία της πλατωνικής Πολιτείας και καταγγελία της σταλινικής τυραννίας αποτελεί το μυθιστόρημα του Βασίλι Αξιόνοφ «Οι ουρανοξύστες της Μόσχας», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Καστανιώτη» σε μετάφραση Δημήτρη Τριανταφυλλίδη. Ο συγγραφέας μάς μεταφέρει στους τελευταίους μήνες του σταλινικού καθεστώτος καταγράφοντας με την επιμονή χρονικογράφου τις αγωνίες, αλλά και τις προσδοκίες ενός ολόκληρου λαού για ένα καλύτερο αύριο.

Στους ουρανοξύστες που έχει κατασκευάσει στη Μόσχα η ελίτ του καθεστώτος συγκεντρώνονται πραγματικά και φανταστικά πρόσωπα: δημιουργοί πυρηνικών υπερόπλων, ανώτατα κομματικά στελέχη, ευειδείς αθλήτριες της κομμουνιστικής νεολαίας, τυχοδιώκτες... Ο Αξιόνοφ δημιουργεί ένα γαϊτανάκι ιστοριών, με μουσική υπόκρουση την αποκηρυγμένη τζαζ. Γεννήθηκε στο Καζάν το 1939 (πέθανε πέρυσι στη Μόσχα), έζησε παρόμοιες ιστορίες, όταν οι γονείς του καταδικάστηκαν σε δεκαετή κάθειρξη σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ ο ίδιος κατέληξε σε ορφανοτροφείο. Αργότερα, στο τέλος της δεκαετίας του '60 η σοβιετική λογοκρισία τον υποχρέωσε σε δεκαετή σιωπή, χωρίς όμως να μπορέσει να αποδυναμώσει το σημαντικό έργο του. "

Παρή Σπίνου, "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία"/ Ένθετο "7: Τέχνες και Ζωή", τχ. 449, 27.6.2010

"Ο Βασίλι Αξιόνωφ δεν έγινε ποτέ πολύ γνωστός στην Ελλάδα, παρ' ότι υπήρξε ο σημαντικότερος συγγραφέας της εποχής Χρουτσώφ. Στη μπρεζνιεφική περίοδο έπεσε σε δυσμένεια, εξορίστηκε στις ΗΠΑ και επέστρεψε στην πατρίδα του μονάχα μετά την πτώση του «υπαρκτού». Το μόνο του βιβλίο στα ελληνικά ήταν αυτό που είχε δημοσιεύσει προδικτατορικά ο Δεσποτίδης στο «Θεμέλιο». Τώρα δημοσιεύεται ένα από τα τελευταία του μυθιστορήματα, το «Οι ουρανοξύστες της Μόσχας» (μτφρ. Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, εκδ. Καστανιώτη), που αναφέρεται στα τελευταία χρόνια της σταλινικής εποχής. Ο γνωστός ρωσικός καγχασμός που θυμίζει Μπουλγκάκοφ, μια παρέλαση θαυμαστών μυθιστορηματικών χαρακτήρων που θυμίζει επίσης την καλύτερη ρωσική παράδοση, και βεβαίως έντονες αντισταλινικές νύξεις, όλα μαζί σε ένα απολαυστικό πολιτικό έργο"

Ανταίος Χρυσοστομίδης, "Η Αυγή", 28.3.2010

"Ξέρουμε ότι το επτά είναι ο τυχερός αριθμός. Ακόμη, ότι επτά ήταν τα θαύματα του κόσμου, επτά οι σοφοί της αρχαίας Ελλάδας, επτά οι τέχνες (συμπεριλαμβανομένου του κινηματογράφου) κι άλλες τόσες οι πολυεθνικές των πετρελαιοειδών που αποκαλούνται επτά αδελφές. Επτά αδελφές ωστόσο ονομάζονται και οι ισάριθμοι ουρανοξύστες που έχτισε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Μόσχα ο Στάλιν. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Χρουστσόφ, ο ηγέτης ήθελε μετά το τέλος του μεγάλου πολέμου η Μόσχα να μην υστερεί σε σχέση με τις καπιταλιστικές χώρες σε αυτόν τον τομέα. Πώς ήταν δυνατόν η πρωτεύουσα του παγκόσμιου σοσιαλισμού να μην έχει ουρανοξύστες; Ετσι λοιπόν έδωσε εντολή και έγιναν αυτά τα κτίρια. Ενα είδος σοσιαλιστικού μπαρόκ που θυμίζει σε πολλά τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης των αρχών του 20ού αιώνα. Τα κτίρια δεσπόζουν και σήμερα στη Μόσχα. Τον καιρό του Στάλιν έμεναν εκεί οι προνομιούχοι του καθεστώτος: κομματικά στελέχη, επιφανείς καλλιτέχνες και μέλη της νεολαίας, διάσημοι αθλητές και πυρηνικοί επιστήμονες. Αυτός ο κόσμος συνιστά το ανθρωπολογικό περιβάλλον στο μυθιστόρημα του Βασίλι Αξιόνοφ Οι ουρανοξύστες της Μόσχας. Είναι αναγκαίο όμως να διευκρινίσουμε ότι αυτός δεν είναι ο τίτλος του πρωτοτύπου ή της αγγλικής μετάφρασης. Ο ρωσικός τίτλος Μόσκβα κβα κβα έχει μεταφερθεί ευρηματικότητα στα αγγλικά ως Μoscow,ow ow, κι αυτό το όου, που παραπέμπει στο ύψος, στο υποθετικό μεγαλείο του νικηφόρου σοσιαλισμού, αποτελεί επιστέγασμα του σαρδόνιου χιούμορ που διατρέχει το βιβλίο από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα.

Το μυθιστόρημα του Αξιόνοφ ανήκει στη μεγάλη ρωσική παράδοση των σατιρικών και αλλού θυμίζει Ιλφ και Πετρόφ, αλλού μεταχρονολογημένο, θα λέγαμε, Γκόγκολ και αλλού Μπουλγκάκοφ. Πιο πολύ, όμως, ιδίως στα σχόλια, φέρνει στον νου εκείνο το ανεπανάληπτοΤα απύθμενα ύψη ενός άλλου έξοχου σατιρικού, του Αλεξάντρ Ζινόβιεφ. (Η απόδοση είναι κατά προσέγγιση γιατί ο είρων συγγραφέας παραπέμπει στο διάπλατα ανοιχτό στόμα σε στιγμή απόλυτου χασμουρητού.) Το ογκωδέστατο βιβλίο του Ζινόβιεφ δυστυχώς δεν έχει εκδοθεί στη γλώσσα μας. Αλλά το μυθιστόρημα του Αξιόνοφ θα μπορούσε κάλλιστα να έχει ως υπότιτλο τη σαρδόνια φράση από το βιβλίο του Ζινόβιεφ«Προσοχή! Ηδη βρίσκεστε στο μέλλον».

Η υπόθεση του βιβλίου ξετυλίγεται λίγο πριν από τον θάνατο του Στάλιν. Βαρύθυμος αλλά ενίοτε και με εκρήξεις ευθυμίας, ο πατερούλης των λαών βυθίζεται σιγά σιγά στη μαύρη τρύπα του χρόνου. Τα γεγονότα όμως δεν τον αφήνουν να ησυχάσει και να απολαύσει την εποχή της ειρήνης. Τώρα έχουμε την αρχή του πρώτου ρήγματος στο κομμουνιστικό στρατόπεδο εξαιτίας της επερχόμενης σύγκρουσης με το «αιρετικό» τιτοϊκό καθεστώς. Πρωταγωνιστής του βιβλίου ωστόσο είναι ένας ποιητής ονόματι Κιρίλ Ιλαριόνοβιτς Σμελτσακόφ, διάσημος, τιμημένος κατ΄ επανάληψη με το Βραβείο Στάλιν, φίλος του δικτάτορα αλλά ταραγμένη ψυχή. Διάγει βίο ένδοξο μεν αλλά αβέβαιο, ερωτικά άστατο και εξωφρενικά κωμικό. Ο Αξιόνοφ, με άσπλαχνο χιούμορ, αφιερώνει πλήθος ξεκαρδιστικές σελίδες που αναφέρονται στα ερωτικά και άλλα «βάσανα» του ποιητή, όπως λ.χ. αυτές στις οποίες ο Σμελτσακόφ ζει με μια θηριοδαμάστρια ονόματι Κριστίνα, η οποία μια μέρα κουβαλάει στο διαμέρισμά τους κάτι νεογέννητα τιγράκια που μόλις αποκτούν τον όγκο ευμεγέθους γάτου κάνουν μαντάρα τα χαλιά, τρώνε το ακριβό πέτσινο μπουφάν του Σμελτσακόφ και, σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ανεβαίνουν στο κρεβάτι την ώρα που ο δυστυχής ήρωας κάνει έρωτα με τη θηριοδαμάστρια. Τότε αποφασίζει να της υποβάλει το αμείλικτο δίλημμα:«Ή εγώ ή οι τίγρεις». Η θηριοδαμάστρια Κριστίνα, γνήσια killer, τιμώντας το επάγγελμά της, του απαντά:«Οι τίγρεις!».

Από το μυθιστόρημα (πλην του Στάλιν) παρελαύνουν είτε ως δευτεραγωνιστές είτε σε επίπεδο απλής αναφοράς και πολλά γνωστά πρόσωπα (ακόμη κι ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μανόλης Γλέζος!). Από τον διαβόητο Λαβρέντι Μπέρια ως τον Σοστακόβιτς και τον Χατσατουριάν. Καγχαστικά σχόλια γίνονται για τις προτιμήσεις του Στάλιν στα γεωργιανά κρασιά και στο αρμένικο κονιάκ. Συχνά το χιούμορ σπάει κόκαλα, όπως π.χ. όταν ο συγγραφέας, αντί να χρησιμοποιήσει τη λέξη «νερό», γράφει τον χημικό του τύπο Η2Ο που το στολίζει με δύο επίθετα («μέσα στο κρυστάλλινο καθαρό Η2Ο»...). Το χιούμορ είναι η καλύτερη άμυνα έναντι του ολοκληρωτισμού. Είναι ακόμη και μια μορφή επιβίωσης. Και αυτό μας κάνει να βλέπουμε με κάποια επιείκεια τα περασμένα, όπως ένας από τους πρωταγωνιστές της εποχής που στο τελευταίο κεφάλαιο επιστρέφει στη Μόσχα το 1995, έπειτα από 50 χρόνια. Τώρα έχουμε τους νεόπλουτους, όχι τους ευνοημένους του καθεστώτος αλλά τους επιτυχημένους, γιατί, όπως αποφαίνεται ο Αξιόνοφ,«η λέξη ελίτ όλα αυτά τα χρόνια που πέρασανέγινε εμβληματική της μοσχοβίτικης πλέμπας»."

Αναστάσης Βιστωνίτης,"Το Βήμα"/ "Βιβλία", 28.3.2010

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Βασίλι Πάβλοβιτς Αξιόνοφ γεννήθηκε στο Καζάν στις 20 Αυγούστου 1932 και ήταν παιδί κομματικού στελέχους.

Το 1935, ενώ ο συγγραφέας δεν ήταν ούτε τριών ετών, οι γονείς του συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε δεκαετή κάθειρξη σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ ο ίδιος κλείστηκε σε ειδικό ορφανοτροφείο για παιδιά κρατουμένων. Στη συνέχεια ένας θείος του, από την πλευρά της μητέρας του, τον ανακάλυψε και κατόρθωσε να τον πάρει να ζήσει μαζί του μέχρι το 1948, οπότε και η μητέρα του μπόρεσε να εξασφαλίσει άδεια από τις αρχές ώστε να ζήσει μαζί της στο Μαγκαντάν, τόπο μαρτυρίου εκατομμυρίων Σοβιετικών. Το 1956 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Ιατρικό Ινστιτούτο του Λένινγκραντ και έως το 1960 εργάστηκε ως γιατρός. Τα πρώτα διηγήματά του δημοσιεύτηκαν το 1958 στο περιοδικό Νεότητα, πράγμα που την εποχή εκείνη ήταν άπιαστο όνειρο για τους νεαρούς συγγραφείς.

Το 1960 δημοσιεύει το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Συνάδελφοι. Γνωρίζει τεράστια επιτυχία και για πρώτη φορά εμφανίζεται ο όρος «γενιά της δεκαετίας του '60» στα σοβιετικά γράμματα. Ακολουθούν τα έργα Πορτοκάλια από το Μαρόκο (1963),

Ώρα να φεύγουμε, φίλε μου, ώρα να φεύγουμε (1964), Κρίμα που δεν ήσασταν μαζί μας (1965), Υπερφορτωμένη μαούνα (1968).

Το τελευταίο αυτό έργο δεν αρέσει στη σοβιετική λογοκρισία και στην επίσημη κριτική και υποχρεώνει το συγγραφέα σε δεκαετή σιωπή.

Τον Δεκέμβριο του 1979 ανακοινώνει την πρόθεσή του να εγκαταλείψει την Ένωση Σοβιετικών Συγγραφέων.

Μετά από τη δημοσίευση πλήθους καταδικαστικών άρθρων εναντίον του, αναγκάζεται να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ. Eκεί εκδίδει (στα αγγλικά) τα μυθιστορήματα Αναζητώντας το θλιμμένο μωρό (1987) και Ο κρόκος του αυγού (1989). Το 1989 ο Αξιόνοφ επιστρέφει στην πατρίδα του.

Το 1992 ολοκληρώνει το μυθιστόρημά του Η σάγκα της Μόσχας, το οποίο αναφέρεται στη ζωή τριών γενεών διανοουμένων τον 20ό αιώνα. Ακολουθούν τα μυθιστορήματα Νέο γλυκό στυλ (1998), Ο Βολταίρος και οι βολταιριανοί (Ρωσικό Booker), Οι ουρανοξύστες της Μόσχας (2005) και Σπάνια γη (2009). Πέθανε στη Μόσχα το 2009.