Περιπλάνηση στην Αφρική

-10%

Λιανική τιμή: €16,08

Τιμή Bestseller: €14,47

Συγγραφέας: μουζιλ

Εκδότης: Κέδρος

Κατηγορία: Ξένοι Συγγραφείς

ISBN: 9789600439632

Ημερομηνία έκδοσης: 11/05/2010

Αγορά

11/05

Περιγραφή

Το έρημο κτίριο του τελωνείου στα σύνορα μεταξύ Ρουάντας και Τανζανίας. Το Χοτέλ Εξέλσιορ, η παράγκα-πανδοχείο τύπου Άγριας Δύσης στο Μπιχαραμούλο. Μια γυναίκα Μασάι, με το μωρό στο στήθος, παζαρεύει την τιμή για τα μπετόνια της περιζήτητης βενζίνης που έχει φυλαγμένα στην καλύβα της. Αμίλητοι λογχοφόροι νομάδες ενθουσιάζονται στη θέα μιας Πολαρόιντ. Παραδοσιακές καλύβες, με τοίχους από λάσπη και στέγη από φοινικόφυλλα, κατά μήκος μικρών οικισμών στη μέση του πουθενά. Πλανόδιοι πωλητές απλώνουν τα βαμβακερά τους τόπια για να προσελκύσουν την πελατεία της στέπας. Οι απειλητικοί Μανυάτι που διαιωνίζουν με ανθρωποκτονίες μια μακάβρια τελετή μύησης. Ο Νγκορονγκόρο, ο μεγαλύτερος εσβεσμένος ηφαιστειακός κρατήρας του κόσμου. Οι παραγκουπόλεις της Κινσάσα. Το διάσημο νοσοκομείο του Σβάιτσερ στο Λαμπαρενέ. Τα μπαομπάμπ, τα δέντρα-κολοσσοί της Αφρικής, το αγαπημένο καταφύγιο των πνευμάτων, των ίσκιων και των φαντασμάτων.

Για δεκαοχτώ συνεχόμενα χρόνια ο σπουδαίος Ιταλός συγγραφέας και δημοσιογράφος Αλμπέρτο Μοράβια (1907-1990) ταξίδευε στην Αφρική, στην καρδιά της δικής του "μαύρης" Αφρικής και των κατοίκων της. Μαζί με τη σύντροφό του, συγγραφέα Ντάτσια Μαραΐνι, και εκλεκτούς φίλους, όπως ο Πιερ Πάολο Παζολίνι και η Μαρία Κάλλας, περιπλανιόταν μακριά από τα τουριστικά θέλγητρα των αφρικανικών μεγαλουπόλεων, σ' ένα τοπίο καθαρόαιμης, άγριας ομορφιάς, όπου κυριαρχούσαν ο αρχέγονος φόβος, το άφατο μυστήριο, η απρόβλεπτη αρμονία, οι πυρακτωμένες αισθήσεις. Αυτή την "άλλη" Αφρική αποτυπώνει στα ημερολόγιά του, με την ειλικρινή καταγραφή ενός ευαίσθητου ταξιδευτή.

Σελ. 272

Κριτικές:

" Από τα σύνορα της Ρουάντας και της Τανζανίας στο Χοτέλ Εξέλσιορ του Μπιχαραμούλο, μια παράγκα-πανδοχείο με χαρακτηριστικά Αγριας Δύσης.

Και από τη φυλή των Μασάι σε ομάδες λογχοφόρων νομάδων υποταγμένων στον σιδερένιο νόμο της σιωπής. Αυτός είναι ο κόσμος του Αλμπέρτο Μοράβια (1907-1990) στο βιβλίο του «Περιπλάνηση στην Αφρική», που κυκλοφορεί σε μετάφραση Παναγιώτη Σκόνδρα από τις εκδόσεις «Κέδρος». Το βιβλίο βασίζεται στα ημερολόγια τα οποία κράτησε ο Μοράβια όταν ταξίδευε επί μία εικοσαετία στην Αφρική μαζί με τη σύντροφό του (επίσης συγγραφέα) Ντάτσια Μαραΐνι και τους στενούς του φίλους Πιέρ Πάολο Παζολίνι και Μαρία Κάλλας. Ο Μοράβια αποβάλλει ευθύς εξαρχής το οποιοδήποτε εξωτερικό βλέμμα από τα ταξίδια του.

Η ματιά του αφήνει στην άκρη τις όποιες προσπάθειες εκσυγχρονισμού της Αφρικής και βυθίζεται στα αρχετυπικά και μυστηριακά στοιχεία της. Κι εδώ, όμως, ο Μοράβια δεν πέφτει ποτέ στην παγίδα του εξωτισμού και της εγγενούς υπεροψίας του δυτικού παρατηρητή. Σκοπός του είναι να πάει μέχρι την καρδιά της Μαύρης Ηπείρου, προσπαθώντας να συλλάβει και να ακούσει τους πιο μύχιους ρυθμούς της, που μπορούν να του αποκαλύψουν τις ρίζες του λόγου και της συνείδησης, σ' ένα σύμπαν με άρρηκτους εσωτερικούς δεσμούς. "

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία"/ Ένθετο "7: Τέχνες και Ζωή", τχ. 448, 20.6.2010

"Ο Αλμπέρτο Μοράβια υπήρξε κυνικός και ταυτόχρονα μοραλιστής: ο ρεαλισμός του είναι ειρωνικός και διαυγής, πάντοτε όμως παράγει την εντύπωση ότι η πραγματικότητα είναι πιο αλλόκοτη από τη μυθοπλασία. Οι χαρακτήρες και η πλοκή των βιβλίων του αποσκοπούν να καταδείξουν ό,τι θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «προκαθορισμένη δυσαρμονία» αυτού του κόσμου, τον παραλογισμό της ζωής και την ανοησία του ανθρώπου. Η μεσοαστική συνθήκη που αποτυπώνει στα μυθιστορήματά του, βεβαρημένη από τις ψυχολογικές περιπλοκές των ηρώων του, δεν συνοψίζει παρά τη συνολική του αντίληψη περί απώλειας της ηθικής πυξίδας του πολιτισμού, περί διάβρωσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από τη μαζική κουλτούρα και τον καταναλωτικό νεοκαπιταλισμό.

Υπερπραγματικότητα

Κι έτσι, η Αφρική γίνεται η διαφυγή, ο τόπος του μυστηρίου, εκεί όπου ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια υπερπραγματικότητα, τόσο χοϊκή, τόσο αρχέγονη, ώστε να εξαϋλώνεται όπως η ψίχα των ονείρων στο πρώτο φως της μέρας. Ολα σ' αυτήν την ήπειρο, που επί δεκαοκτώ χρόνια διατρέχει ο Αλμπέρτο Μοράβια, κρατώντας ημερολόγιο των περιπλανήσεών του, συνοδεύοντας τις εντυπώσεις του με στοχαστικά σχόλια, είναι εντελώς προσδεδεμένα στην εξουσία του αντικειμενικού γεγονότος, κι έτσι σχεδόν μη απορροφήσιμα από τις αισθήσεις. Τα καθαρά περιγράμματα, η απουσία σκιάς, το φως που προσδίνει σκληρότητα και διαύγεια στα πράγματα· η τρομακτική μονοτονία, η αδιάκοπη επανάληψη μοτίβων ή θεμάτων σε σημείο εμμονής, σε σημείο «ολικής αμορφίας», κάτι σαν γεωγραφικό οστινάτο που ανακαλεί το πρόσωπο της γης όταν δεν υπήρχαν εποχές και η ανθρωπότητα δεν είχε ακόμα κάνει την εμφάνισή της· και οι άνθρωποι, βυθισμένοι στις μαγικές τελετουργίες, στην αόριστη φρίκη κάθε λογής δεισιδαιμονιών, ωστόσο απολύτως στοιχειακοί, απολύτως συμφιλιωμένοι με το σώμα αλλά και με τον ρυθμό του κόσμου.

Ιμπρεσιονιστικά

Η «Περιπλάνηση στην Αφρική» είναι μια επιλογή από τις ημερολογιακές σημειώσεις που κράτησε στα ταξίδια του στη Μαύρη Ηπειρο ο Αλμπέρτο Μοράβια, σε μια προσπάθεια να ανακαλύψει την «ανιστορική διάσταση» του τόπου και να τον περιγράψει περίπου όπως ο Σταντάλ περιγράφει την Ιταλία: ιμπρεσιονιστικά, χωρίς να επιδιώκει να εξηγήσει ή να κρίνει, απλώς ανακαλώντας εντυπώσεις και καταγράφοντάς τες. Ο συγγραφέας εγκαταλείπεται στην αφρικανική υποβολή, στο παιχνίδι των αντικατοπτρισμών και των ψευδαισθήσεων, και ξανασυναντά, σαν μέσα σε όνειρο, φίλους παλιούς και γνώριμες εικόνες –ένα αγροτικό τοπίο κοντά στο Ναϊρόμπι τού θυμίζει μυθιστορηματικές και κινηματογραφικές σκηνογραφίες του Παζολίνι–, ξαναθυμάται αναγνώσεις όπως η ομηρική Οδύσσεια ή τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ, και αποτιμά την ομορφιά όπως έναν πίνακα του Γκογκέν ή του Σεζάν. Τα αφρικανικά δάση είναι οι καθεδρικοί ναοί της Μαύρης Ηπείρου, κάποιες γωνιές της είναι βγαλμένες, λες, από τις περιπέτειες ενός Στίβενσον, ενός Κόνραντ, ενός Μέλβιλ, τα ζώα της συγγενεύουν υπαρξιακά με τον άνθρωπο. Δεν τον ενδιαφέρουν τόσο οι επιμέρους χώρες και οι συνθήκες τους· αυτό που τον απασχολεί είναι το πνεύμα της ηπείρου, λες και πρόκειται για ένα σύμπαν με ποικίλους μεν ιριδισμούς και αποχρώσεις αλλά αισθητικά και πολιτισμικά αδιαίρετο.

Μπαίνει κανείς στον πειρασμό να διαβάσει το βιβλίο του Μοράβια υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων του Εντουαρντ Σαΐντ στο βιβλίο του «Κουλτούρα και Ιμπεριαλισμός»: Οι λαοί της Αφρικής απλώς βρίσκονται εκεί· αν δεν υπήρχε ο Ευρωπαίος παρατηρητής να μαρτυρήσει την ύπαρξή τους, το νόημά της θα παρέμενε αόριστο, φευγαλέο. Δεν μπορεί κανείς να αποσιωπήσει στα κείμενα του Μοράβια ένα, έστω και λανθάνον, «ιμπεριαλιστικό» βλέμμα, την προσέγγιση ενός ολόκληρου κόσμου με τους όρους του θεάματος. Κι όμως, πίσω απ' αυτή τη στάση, που όπως και να το κάνουμε «νιώθεται», διακρίνουμε τη διάθεση και τη λαχτάρα του συγγραφέα να κατανοήσει κοινωνίες, παραδόσεις και ιστορίες, να συνδεθεί μαζί τους, να αντλήσει απ' αυτές κάτι από τη «χαμένη ουσία» μιας πιο απλής, αλλά και πιο ολοκληρωμένης ζωής. Κι αυτό ακριβώς κάνει το βιβλίο του όχι απλώς συναρπαστικό, αλλά και ιδιαίτερα σημαντικό."

Κατερίνα Σχινά, "Η Καθημερινή"/ "Τέχνες και Γράμματα", 13.6.2010

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Αλμπέρτο Μοράβια (1907-1990) γεννήθηκε και πέθανε στη Ρώμη, που είναι το σκηνικό των περισσότερων βιβλίων του. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς της Ιταλίας: ο Μοράβια έγραψε μέσα στο περιβάλλον του μεταπολεμικού ρεαλισμού χωρίς να ταυτιστεί με κανένα λογοτεχνικό κίνημα, δημιουργώντας, μάλλον, ο ίδιος σχολή με το έργο του. Το 1929 εκδόθηκε στο Μιλάνο το πρώτο του μυθιστόρημα, "Οι αδιάφοροι", μια ρεαλιστική περιγραφή της μεσαίας τάξης που γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Με τα επόμενα μυθιστορήματά του επιχείρησε να σχολιάσει την κατάσταση των πραγμάτων στην Ιταλία κατά τη διάρκεια του φασισμού, προκαλώντας το θρησκευτικό και πολιτικό κατεστημένο της εποχής. Η κοινωνική αλλοτρίωση, το σεξ χωρίς αγάπη, η συχνά αξιολύπητη εικόνα του ανδρικού φύλου, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, η συναισθηματική ανικανότητα και η απομόνωση αποτελούν μερικούς από τους θεματικούς άξονες στα μυθιστορήματα "Αγκοστίνο", 1944, "Μια γυναίκα από τη Ρώμη", 1947, "Η ανυπακοή", 1948, "Ο κομφορμιστής", 1951, "Η χωριάτισσα", 1957, "Η πλήξη", 1960. Έγραψε, επίσης, νουβέλες, σενάρια και συλλογές διηγημάτων. Πολλά βιβλία του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο (όπως τα "Μια γυναίκα από τη Ρώμη", το 1954, από τον Λουίτζι Τζάμπα, "Αγκοστίνο", το 1962, από τον Μάουρο Μπολονίνι, "Η περιφρόνηση", το 1963, από τον Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, "Η πλήξη", το 1963, από τον Νταμιάνο Νταμιάνι, "Οι αδιάφοροι", το 1964, από τον Φραντσέσκο Μαζέλι, "Ο κομφορμιστής", το 1970, από τον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, κ.ά.), καθώς διακρίνονται από καθαρά "κινηματογραφικές" αρετές: απλό αφηγηματικό στιλ, δυνατή πλοκή, καίριες ψυχολογικές παρατηρήσεις και αυθεντικούς χαρακτήρες.