Ήλιος με δόντια

-10%

Λιανική τιμή: €14,27

Τιμή Bestseller: €12,84

Συγγραφέας: Μακριδάκης Γιάννης

Εκδότης: Εστία

Κατηγορία: Έλληνες Συγγραφείς

ISBN: 9789600514599

Ημερομηνία έκδοσης: 26/02/2010

Αγορά

26/02

Περιγραφή

Απόμεινα τότε, θυμάμαι, εκεί, κάτω από τη μεγάλη γαλαρία, γερμένος για κάμποση ώρα πάνω στη βαριά σιδεριά της καστρόπορτας, να κλαίω με αναφιλητά, ώσπου μέσα στο βούρκο του μυαλού μου άστραψε η σκέψη πως από κείνη την ώρα ήμουνα πια εγώ η μοναδική, η πιο μεγάλη ντροπή του Φρουρίου. Σκέφτηκα τις μέγαιρες αφρισμένες να με διώχνουνε, να με κατασπαράζουνε και να με ματώνουνε με τα νύχια και με τα δόντια τους. Τότε ένα σαρδόνιο γέλιο ξεχύθηκε από μέσα μου και μια δύναμη, που δεν ξέρω από πού ήρθε, έσφιξε τις γροθιές μου. Ένιωσα άτρωτος. Έκανα αμέσως μεταβολή και τράβηξα αποφασισμένος, με το κεφάλι ψηλά και με βήμα γοργό κατά το σπίτι μας. Στα παραθύρια πια δεν έστεκε καμιά. Δεν είδε καμιά τη δύναμη μου. Εκείνο το πρωί δεν πήγα στο μαγαζί. Αλλά ούτε θυμάμαι να ξανάνιωσα ποτέ τόσο άτρωτος όσο εκείνη τη μέρα.

Μια χειμαρρώδης συνειρμική αφήγηση ζωής.

Ένας άνθρωπος - παράπλευρη απώλεια ενός ιστορικού πολεμικού δυστυχήματος, ο φάκελος του οποίου δεν άνοιξε ποτέ.

Μια άκρως προσωπική υπόθεση...

Σελ. 246

Κριτικές:

"Ο Γιάννης Μακριδάκης είναι η ψυχή του «Πελινναίου», ενός κέντρου για τη διαφύλαξη της παράδοσης που χάνεται στο νησί του, τη Χίο. Ο τόπος με τις ιστορίες του αποτελούν και την πρώτη ύλη της συγγραφικής του παραγωγής, η οποία αριθμεί ήδη τρία μυθιστορήματα μέσα σε τρία χρόνια (ένας ρυθμός αναμφισβήτητα πολύ έντονος). Από τον φυγάδα που γίνεται θρύλος στα βουνά πριν από εκατό χρόνια στον απομονωμένο μοναχό που ζει αφιερωμένος στα σκυλάκια του μια απλή ζωή μέσα στη Φύση που φανερώνει τον Θεό (δεν κομίζω γλαύκα επισημαίνοντας το παπαδιαμαντικό του θέματος) την περίοδο του θανάτου του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, προ διετίας δηλαδή, και στην ιστορία του «γυναικωτού» Κωνσταντή από τον Μεσοπόλεμο ώς τη μεταπολεμική εποχή, ο Μακριδάκης επιβεβαιώνει τον βιωματικό χαρακτήρα των έργων του. Εργα τα οποία φιλοδοξούν να μνημειώσουν τη χαμένη ιστορία, τον παρόντα κι αλλοτινό τόπο, τους ανθρώπους και τα πάθη τους. Ολες οι περιπτώσεις που τον απασχολούν είναι παρεκκλίνουσες, λοξές, ένας φονιάς, ένας εντελώς απόκοσμος μοναχός, ένας ομοφυλόφιλος. Από την άλλη, όλα του τα έργα έχουν ώς σήμερα συναντήσει θερμή υποδοχή από μια μεγάλη μερίδα της κριτικής και του κοινού.

Κατ' αρχάς πρέπει να πω ότι το τρίτο αυτό βιβλίο είναι κατά τη γνώμη μου πιο ώριμο από τα δύο προηγούμενα, τόσο σε επίπεδο οικονομίας, παρότι δεν θα έβλαπταν και πάλι κάποιες περικοπές, όσο και γλώσσας, αφού η ντοπιολαλιά υποχωρεί υπέρ της κοινής. Ο Μακριδάκης αφηγείται την ιστορία του Κωνσταντή, ενός παιδιού μεγαλωμένου χωρίς πατέρα, παρέα με τις πόρνες, που χάνει και τη μητέρα του νωρίς, όταν αυτή πέφτει από τη σημαία την περίοδο της μικρασιατικής εκστρατείας, μια εποχή που η Σμύρνη, όπως σχολιάζει ο απλοϊκός Κωνσταντής, άλλαζε κάθε δυο και τρεις χέρια με ολέθρια αποτελέσματα για την προσωπική του ζωή. Στο τέλος, υιοθετείται άτυπα από τον παντρεμένο εραστή της μητέρας του. Παιδί ακόμα, κακοποιείται σεξουαλικά από έναν άνθρωπο που θα τον εξουσιάζει σε όλη του τη ζωή, αλλά σταδιακά, η κοινωνία, η οποία τον λοιδωρεί για την έκδηλη ομοφυλοφιλία του, θα τον αποδεχτεί και θα τον ενσωματώσει.

Το βιβλίο ξεκινά με τον Κωνσταντή να αφηγείται τη ζωή του μπροστά στον καθρέφτη, μετά από μια κρίση που έχει περάσει και η οποία τον εμποδίζει να θυμηθεί μια αποφράδα, όπως φαίνεται, ημέρα, για τον ίδιο και την πόλη του. Η εξομολόγηση αυτή, η οποία καλύπτει τρεις μπομπίνες, είναι εξαιρετικά ζωντανή, γεμάτη σασπένς, το οποίο διατηρείται αμείωτο και στη συνέχεια, όταν τη σκυτάλη παραλαμβάνει αυτός που πρώτος απομαγνητοφώνησε τις μπομπίνες και στη συνέχεια αυτός που κληρονόμησε το δικό του κείμενο.

Διαρκείς ανατροπές

Μέσα από διαρκείς ανατροπές και, κυρίως, μέσα από ένα ωραία δομημένο παιχνίδι ταυτότητας γεμάτο υπονοούμενα, υποδηλώσεις και αποκρύψεις, ο Μακριδάκης εξιχνιάζει το αίνιγμα, που μοιάζει ωστόσο να είναι μόνο μια ωραία αφορμή, σαν τα «όμορφα πράγματα» που λέει ο παραθεριστής στο τέλος του «Η δεξιά τσέπη του ράσου», για την εκδίπλωση του ασθματικού λόγου του Κωνσταντή και της αποτύπωσης των διχασμών του, για την παρουσίαση μιας τυραννισμένης ψυχής από μια κοινωνία που απορρίπτει το διαφορετικό μέσα σε μια συγκεκριμένη φέτα ιστορικού χρόνου.

Οι αναφορές στη Χίο, πολυπληθείς, είναι πιο οργανικά δεμένες με το κείμενο, που είναι σαφώς πιο σφιχτό από τα προηγούμενα. Ο Μακριδάκης μοιάζει να ελέγχει το υλικό του και το διαχειρίζεται αποτελεσματικά. Το ερώτημα όμως το οποίο μου είχε δημιουργηθεί με τα δύο πρώτα βιβλία του παραμένει: πώς μπορεί το τοπικό και ο πλούτος του να λειτουργήσουν σήμερα λογοτεχνικά, χωρίς να παράγουν ένα είδος νεοηθογραφίας (στο οποίο ανήκαν κατά τη γνώμη μου τα δύο πρώτα του έργα); Πώς μπορεί η ιστορία και η γλώσσα να γονιμοποιήσουν το κείμενο και να του προσδώσουν νέα δυναμική; Με το τρίτο βιβλίο του, ο Μακριδάκης επιβεβαιώνει ότι και ταλέντο έχει και να γράφει ξέρει. Μένει να δουλέψει στην κατεύθυνση της πολυπλοκοποίησης των κειμένων του, ενισχύοντας τη δυναμική ενός λόγου και μιας πρακτικής που διαφορετικά δεν μπορούν παρά να παραμείνουν, νομοτελειακά, νεκρό γράμμα. Ηδη το τρίτο του βιβλίο κινείται προς την κατεύθυνση αυτή."

Τιτίκα Δημητρούλια, "Η Καθημερινή"/ "Τέχνες και Γράμματα", 2.5.2010

" 'Ενας άνδρας «γυναικωτός», περίγελος της Χίου από τη νηπιακή του ηλικία, είναι ο ήρωας του μυθιστορήματος Ηλιος με δόντια.Είναι ο Κωνσταντής Χάψας, γεννημένος στη Χώρα στις 20 Φεβρουαρίου 1908 και αποβιώσας στις 26 Ιουλίου 1969. Περιγράφει τις καθημερινές διαπομπεύσεις με την αφέλεια ενός ατόμου που είναι πολύ ερωτευμένο για να προστατεύσει τον εαυτό του. Συνδέει τις προσωπικές αναμνήσεις με ιστορικά γεγονότα: η μητέρα του σκοτώνεται την Πρωτομαγιά του ΄19, ημέρα κατάληψης της Σμύρνης. Επεσε από το αέτωμα του σπιτιού όπου δούλευε- είχε ανέβει εκεί για να καθαρίσει κάποια εορταστικά λαμπιόνια. Ετσι τρέχει η αφήγηση, παράλληλα με πραγματικά γεγονότα, που ενσωματώνονται ομαλά στο κείμενο.

Το πρώτο και μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου (182 από τις 246 σελίδες) συγκεντρώνει τις πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις ως «Μπομπίνες». Χωρίς να δίδεται εξήγηση του πώς και του τι, αντιλαμβανόμαστε ότι ο ήρωας, ντυμένος παπάς, ηχογραφεί τις αναμνήσεις του επί χούντας βλέποντας στην τηλεόραση το πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων. Δεν πρόκειται για μια αυστηρά γραμμική αφήγηση αλλά για παράθεση γεγονότων με πολλούς συνειρμούς. Υπάρχει ένα κενό μνήμης το οποίο αφορά την ημέρα που βομβαρδίστηκε το σουηδικό πλοίο «Wiril» μέσα στο λιμάνι της Χίου το 1944. Το πλοίο μετέφερε σιτάρι από τον Ερυθρό Σταυρό και δέχθηκε επίθεση από λάθος, ένας λάθος στο οποίο ο Κωνσταντής θεωρεί ότι έχει συμβάλει καθώς συνδεόταν με ανθρώπους της Αντίστασης. Αυτό φαίνεται παράδοξο στον αναγνώστη καθώς ο αφηγητής εξηγεί ότι ήταν από παιδί ο αποσυνάγωγος σε κάθε είδους συναναστροφές.

Ο Κωνσταντής την πρώτη ημέρα στο δημοτικό σχολείο δέχθηκε την πρώτη απόρριψη. Στη φτωχική γειτονιά όπου ζούσε, εντός των τειχών του Φρουρίου, ήταν ο «τοιούτος» και απολύτως περιφρονημένος. Οι μόνες τρυφερές χειρονονομίες που δέχθηκε στη ζωή του ήταν από τις «παστρικιές» που ζούσαν στα παραδιπλανά σπίτια. Για καλή του τύχη η χήρα μητέρα του είχε φίλο έναν παντρεμένο, ο οποίος ζούσε με τη γυναίκα του στα όρια της πλούσιας γειτονιάς, του Τριγώνου. Οταν λοιπόν το παιδί έμεινε πεντάρφανο, ανέλαβε την ανατροφή του αυτό το άκληρο ζεύγος. Αλλαξε σχολείο αλλά παραμένει ο περιφρονημένος. Μεγαλώνοντας έπιασε δουλειά στο μαγαζί του πατέρα του και έμαθε τα πάντα για τα ηλεκτρικά. Η αστική τάξη τον εκτιμούσε ως τεχνίτη και έτσι εκείνος νόμιζε ότι έχαιρε εκτίμησης, αν και στον δρόμο τον έκραζαν όλοι. Στο μυθιστόρημαΗλιος με δόντια παρουσιάζεται εύστοχα το στερεότυπο του θηλυπρεπούς και του «ενεργητικού» ομοφυλόφιλου. Ο Κωνσταντής λίγο προτού μπει στην εφηβεία του, συνδέεται με έναν άνδρα δέκα χρόνια μεγαλύτερό του, τον Αποστόλη, μεγαλωμένο στο Φρούριο. Είναι κι εκείνος πάμπτωχος αλλά καταφέρνει να βγει από τα τείχη βρίσκοντας δουλειά ως γκαρσόνι. Ζει μόνιμα στο πατάρι του καφενείου και εκεί συναντά το παιδί, με το οποίο θα κρατήσει ερωτική σχέση επί 25 χρόνια- στο τελευταίο διάστημα νυμφευμένος. Ο Αποστόλης είναι το αρσενικό πρότυπο. Ο Κωνσταντής έχει μάλλον στρεβλή επίγνωση της κατάστασης. Επιλέγει να ζήσει μέσα στο δικό του σύννεφο ευτυχίας, να κρίνει τον κόσμο με τα δεδομένα όπως θα ήθελε να είναι. Μικρές χαρές τού δίνουν τα μαθήματα στο χοροδιδασκαλείο και κάποιες βεγγέρες στις οποίες τον προσκαλεί η «ανώτερη τάξη». Τα πάντα αλλάζουν δραματικά την ημέρα του βομβαρδισμού. Οι καιρικές συνθήκες εκείνης της ημέρας δίνουν τον τίτλο στο βιβλίο. Στον πανικό που γίνεται μετά την επίθεση τον περιμαζεύει ο Δεσπότης. Στο δεύτερο και στο τρίτο μέρος μαθαίνουμε ποια ήταν επακριβώς η περίπτωση του Κωνσταντή.

Η δομή του βιβλίου θυμίζει Παύλο Μάτεσι, η γραφή και η συνομιλία με την Ιστορία θυμίζουν Θανάση Βαλτινό και Ρέα Γαλανάκη, η τεκμηρίωση και ο πλούτος της πληροφορίας παραπέμπουν σε Νίκο Θέμελη και Αθηνά Κακούρη. Δεν είναι ούτε βιαστικό ούτε επιπόλαιο αν πούμε ότι ο Γιάννης Μακριδάκης είναι συγγραφέας αυτής της κλάσης.

Ο ΑΚΤΙΒΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

[Ο Γιάννης Μακριδάκης ]

Ο Γιάννης Μακριδάκης

Η ενασχόληση με τις παραδόσεις ενός τόπου μπορεί να φέρει αντιαισθητικά αποτελέσματα και παρωχημένη θεώρηση του κόσμου.Αν δεν γνωρίζει κάποιος όσα παράγει ο Γιάννης Μακριδάκης,μπορεί να νομίσει ότι πρόκειται για έναν ακόμη ανασκαφέα της μνήμης που βρήκε δουλειά να ασχολείται.Η ανατροπή έρχεται με το περιεχόμενο του περιοδικού που εκδίδει στη Χίο κάθε τρίμηνο εδώ και 11 χρόνια.Το «Πελινναίο»,με όνομα από το όρος της νήσου,δημοσιεύει κείμενα με ανθρώπινες και οικογενειακές ιστορίες,με τουριστικές διαδρομές,με μελετήματα για την ιστορία του τόπου.Ο Γιάννης Μακριδάκης, γεννημένος το 1971 στη Χίο, σπούδασε Μαθηματικά αλλά από το 1997 αφιερώθηκε στη διάσωση των ντοκουμέντων του τόπου του ιδρύοντας το Κέντρο Χιακών Μελετών.

Ο Μακριδάκης εμφανίστηκε στα γράμματα το 2008 με το μυθιστόρημα Ανάμισης ντενεκές,το οποίο εξέπληξε κυρίως λόγω της γλώσσας,που αναβιώνει την ντοπιολαλιά σε βάθος ενός αιώνα.Το 2009 κυκλοφόρησε η νουβέλα Η δεξιά τσέπη του ράσου με ήρωα τον καλόγερο Βικέντιο,τελευταίο μοναχό στο μοναστήρι του νησιού που προσπαθεί να κρατήσει στη ζωή ένα κουτάβι.

Στο καινούργιο μυθιστόρημα του Γιάννη Μακριδάκη θα μπορούσαν να γίνουν αφόρητες οι εικόνες που πλαισιώνουν την κυρίως ιστορία: προσφυγοπούλες που έφθασαν στο νησί έχοντας μόνο το βρακί τους γεννούν νόθα και εκπορνεύονται.Αυτό που διασώζει την αφήγηση είναι η οπτική που έχει να κάνει με την πολιτική δράση του συγγραφέα,ο οποίος βρίσκεται στο πλευρό των «λαθρομεταναστών» που βρίσκουν καταφύγιο στη Χίο.Ο Μακριδάκης είναι ένας ακτιβιστής που αρθρογραφεί υπέρ των φιλικών σχέσεων με την Τουρκία,υπέρ της συμβίωσης με ό,τι νοείται ως «ξένο» και δίνει το παρών στις κοινωνικές δράσεις της Χίου."

Λώρη Κέζα, "Το Βήμα"/ "Βιβλία", 21.3.2010

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Γιάννης Μακριδάκης γεννήθηκε το 1971 στη Χίο και σπούδασε μαθηματικά. Από το 1997, που ίδρυσε το Κέντρο Χιακών Μελετών με σκοπό την έρευνα, αρχειοθέτηση, μελέτη και διάδοση των τεκμηρίων της Χίου, οργανώνει τα ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα του Κέντρου, επιμελείται τις εκδόσεις του και διευθύνει το τριμηνιαίο περιοδικό "Πελινναίο". Έχει γράψει τα βιβλία "Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι, όλοι. Χιώτες πρόσφυγες και στρατιώτες στη Μέση Ανατολή: Μαρτυρίες 1941 - 1946" (εκδ. Κ.Χ.Μ., Πελινναίο 2006) και "10.516 μέρες: Ιστορία της νεοελληνικής Χίου 1912 -1940", ιστορικό αφήγημα (εκδ. Κ.Χ.Μ., Πελινναίο 2007). Το πρώτο του μυθιστόρημα "Ανάμισης ντενεκές" (Εστία 2008) έχει ήδη κάνει τέσσερις εκδόσεις και μεταφράζεται στα τουρκικά.