Ο άγγελος της πείνας

-10%

Λιανική τιμή: €17,04

Τιμή Bestseller: €15,34

Συγγραφέας: Μύλερ Χέρτα

Εκδότης: Καστανιώτη

Κατηγορία: Ξένοι Συγγραφείς

ISBN: 9789600350944

Ημερομηνία έκδοσης: 10/05/2010

Αγορά

10/05

Περιγραφή

Ρουμανία 1945. Ο 17χρονος Γερμανός Λέοπολντ Άουμπεργκ από την Τρανσυλβανία εκτοπίζεται σε ένα σοβιετικό στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας για πέντε ολόκληρα χρόνια. Αρχικά, θέλοντας να ξεφύγει από τον ασφυκτικό κλοιό της οικογένειας και της κωμόπολης όπου ζει, αναγκασμένος να καλύπτει την ομοφυλοφιλία του, η ιδέα ότι θα εκτοπιστεί δεν τον τρομάζει καθόλου - το αντίθετο μάλιστα. Σύντομα όμως θα έρθει αντιμέτωπος με την αμείλικτη πραγματικότητα του στρατοπέδου, όπου οι ταπεινωτικές συνθήκες εργασίας και η εξευτελιστική καθημερινή μάχη για την επιβίωση θα σημαδέψουν την ψυχή του και θα τον συνοδεύουν για όλη την υπόλοιπη ζωή του. Οι εμπειρίες της σκληρής, αδιάκοπης πείνας, ο εγωκεντρισμός, η χυδαιότητα και η μοναξιά απαιτούν μια γλώσσα ιδιαίτερη, μια γλώσσα που να μπορεί να περιγράψει τη μοναδικότητα μιας τέτοιας κατάστασης.

Η Χέρτα Μύλερ, με μεγάλη γλωσσική δεξιοτεχνία και δύναμη, με ύφος γεμάτο εικόνες, μεταφορές και υπαινιγμούς, με μια γλώσσα καθαρά αλληγορική, περιγράφει συχνά το απερίγραπτο. Επινοώντας λέξεις και γλωσσικές δομές πρωτόγνωρες, μετατρέποντας συχνά τον πεζό λόγο σε ποιητικό, καταφέρνει να αποδώσει την απάνθρωπη και ζοφερή ζωή των ανθρώπων εκείνων που βρέθηκαν τότε στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας.

Σελ. 258

Κριτικές:

" Στο βιβλίο της με τον τίτλο Ο άγγελος της πείνας η Χέρτα Μίλερ περιγράφει πέντε χρόνια από τη ζωή του Λέοπολντ Αουμπεργκ, ενός 17χρονου Γερμανού της Τρανσυλβανίας, σε ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας, όπου εκτοπίστηκε από τους Σοβιετικούς. Η αφήγηση στηρίζεται κατά πολύ στις σημειώσεις που η Μίλερ είχε κρατήσει στη διάρκεια των συζητήσεων με τον Οσκαρ Παστιόρ, ο οποίος είχε πράγματι εκτοπιστεί σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας και με τον οποίο σκόπευαν να γράψουν μαζί αυτό το μυθιστόρημα. Ομως ο αιφνίδιος θάνατος του Παστιόρ αλλάζει τα δεδομένα και η Μίλερ αποφασίζει να το γράψει μόνη της. Στα περίπου 60 κεφάλαια του βιβλίου, μέσα από τα μάτια του νεαρού Λέο, ζούμε την πείνα, το ψύχος, τη δουλειά, την κούραση, την εξαθλίωση, τις ανθρώπινες σχέσεις, τις απάνθρωπες συνθήκες - προσωπικές μνήμες και Ιστορία συντίθενται σε ένα αδιάσπαστο σύνολο. «Ηθελα να γράψω ένα βιβλίο, και να το γράψω όσο καλύτερα μπορώ. Ηθελα να ανταποκριθώ στις προσδοκίες που έχω από τη λογοτεχνία όσο καλύτερα γίνεται. Αυτό είναι όλο» δηλώνει η Μίλερ για τον Αγγελο της πείνας. Και, πράγματι, πρόκειται για ένα μοναδικό γλωσσικό μανιφέστο, γραμμένο με το χαρακτηριστικό ύφος τής Μίλερ. Η αδιάλειπτη πείνα, ο αναπόφευκτος εγωισμός, η επιβεβλημένη μοναξιά, η γεωμετρικά αυξανόμενη εξαθλίωση (αν κι εφόσον η εξαθλίωση μπορεί να μετρηθεί), απαιτούν μια γλώσσα που να μπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτές τις τόσο απαιτητικές συνιστώσες. Με πλήθος εικόνων, μεταφορές, αλληγορίες, προσωποποιήσεις, συμβολισμούς, αλλά και τολμηρούς νεολογισμούς, η Μίλερ -καταξιωμένη ήδη στο γερμανόφωνο αναγνωστικό κοινό ως μεγάλη δεξιοτέχνις του λόγου- καταφέρνει αριστοτεχνικά να διεισδύσει στον νου και στην ψυχή του αναγνώστη, καθιστώντας τον κοινωνό, όχι μόνον της οδύνης, αλλά και του σθένους με το οποίο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης οπλίζει τον άνθρωπο που κινδυνεύει. Με μια γλώσσα διεισδυτική, συχνά ανατρεπτική, ευρηματική, με μια γλώσσα που δεν φοβάται να παίξει ακόμα και με τις καθιερωμένες γλωσσικές δομές και φόρμες, με στοιχεία σουρεαλισμού και σαφή ποιητικά χαρακτηριστικά, η Μίλερ καταφέρνει και περιγράφει το απερίγραπτο, εκφράζει το άφατο, ακροβατεί με απόλυτη ισορροπία. Η γλωσσική δύναμη του κειμένου είναι εμφανής από τις πρώτες ακόμα σελίδες, το ύφος πυκνό και εναλλασσόμενο - άλλοτε επικεντρώνεται πλήρως στην τραυματική διάσταση των συνθηκών και άλλοτε αποκτά μια πιο ανάλαφρη διάθεση, φτάνοντας μέχρι και τον ελεύθερο συνειρμό. Η διαδικασία της μετάφρασης αυτού του βιβλίου ήταν για μένα πολύ ξεχωριστή. Βέβαια, κάθε μετάφραση είναι ξεχωριστή, αφού πάντα έχει να αντιμετωπίσει κανείς ένα διαφορετικό κείμενο. Ομως ειδικά με τον Αγγελο της πείνας ανοιγμένο μπροστά μου υπήρξαν φορές που διάβαζα ξανά και ξανά το ίδιο απόσπασμα, συγκινημένη και μαγεμένη από την τόσο προκλητική του δύναμη και ομορφιά. Αλλοτε πάλι έκλεινα βιβλία και λεξικά καταλήγοντας πως το κείμενο είναι αμετάφραστο, για να τα ξανανοίξω ύστερα από λίγο αναιρώντας ό,τι είχα σκεφτεί προηγουμένως. Κλήθηκα να παίξω με τα ελληνικά μου όσο ποτέ άλλοτε, φροντίζοντας πάντα να μη χάνω το μέτρο, κλήθηκα να αποδώσω εικόνες, αισθήσεις, αισθήματα και συναισθήματα, να αποκωδικοποιώ, να ερμηνεύω και ταυτόχρονα να είμαι όσο πιο «πιστή» γίνεται. Κλήθηκα να σκέφτομαι, να νιώθω, να βλέπω ό,τι και ο Λέο Αουμπεργκ - και τελικά τον αγάπησα και έκανα ό,τι περνούσε από το χέρι για να μην τον προδώσω."

Γιώτα Λαγουδάκου, "Ελευθεροτυπία"/ "Βιβλιοθήκη", τχ. 603, 14.5.2010

"Η Χέρτα Μύλερ εξέδωσε τον Άγγελο της πείνας το 2009 στη Γερμανία και λίγο καιρό μετά τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας. Η συγγραφέας γεννήθηκε στην Τρανσυλβανία και έζησε ως εργάτρια σε εργοστάσιο τότε που η Ρουμανία βρισκόταν υπό την ηγεσία του αλήστου μνήμης Τσαουσέσκου. Στη Γερμανία πήγε το 1987 και εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, για να φτάσει να θεωρείται σήμερα η κορυφαία εκπρόσωπος της γερμανικής λογοτεχνίας. Στο έργο αυτό η συγγραφέας τοποθετεί τον δεκαεφτάχρονο ήρωά της ανάμεσα σε δύο ολοκληρωτισμούς, τον ναζιστικό και τον κομμουνιστικό, όπως αυτοί εκφράστηκαν την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά. Από τη μια, ο νεαρός Λέο Άουμπεργκ, προκειμένου να ξεφύγει από την ασφυκτική πίεση του μικρόκοσμου που τον περιβάλλει και τον θέλει να νιώθει φυλετικά ανώτερος από τους Ρουμάνους λόγω της γερμανικής καταγωγής του, δέχεται με ανακούφιση την είδηση του εκτοπισμού του σε ένα σοβιετικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, γνωστότερο και ως γκουλάγκ. Ο Λέο Άουμπεργκ ωστόσο ζει επιπλέον και τον εφιάλτη της ομοφυλοφιλίας του, που μέσα στα στενά πλαίσια της γερμανόφωνης κοινότητας και σύμφωνα με τις αρχές της αρίας φυλής ξεπερνά κάθε όριο ανοχής. Η ανακούφιση με την ιδέα του εκτοπισμού του θα κρατήσει όμως όσο και η ψευδαίσθηση της μεταπήδησης από τον έναν ολοκληρωτισμό στον άλλο. Από τη στενότητα της μικρής κοινωνίας σε αυτήν του στρατοπέδου, τα πράγματα χειροτερεύουν για τον νεαρό ομοφυλόφιλο Λέο Άουμπεργκ. Η τραγική μετάβαση από μιαν άθλια ζωή σε μια χειρότερη με την ψευδαίσθηση της απόδρασης είναι το βασικό μοτίβο αυτού του αισθητικού κατηγορώ κάθε μορφής ολοκληρωτισμού. Στο στρατόπεδο, η νέα πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Πρωταγωνιστούν η εξαντλητική πείνα, οι άθλιες συνθήκες επιβίωσης και ο εξευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας μέσα σε μια κόλαση κακουχιών που στρέφονται ενάντια στην καρδιά της ανθρώπινης ύπαρξης που είναι η ελευθερία. Και να σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά τα ωραία γίνονταν στο όνομα ενός καλύτερου κόσμου!"

Ξενοφών Μπρουντζάκης, "Το Ποντίκι", 3.6.2010

Λ'ιγα λόγια για την συγγραφέα:

Η Χέρτα Μύλλερ γεννήθηκε το 1953 στο γερμανόφωνο χωριό Nitzkydorf, στο Banat της Ρουμανίας, μέλος της γερμανόφωνης μειονότητας της χώρας. Ο πατέρας της είχε υπηρετήσει στα SS κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και, μετά τη λήξη του, το Ρουμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα απέλασε τη μητέρα της σε στρατόπεδο συγκέντρωσης της ΕΣΣΔ. Η Μύλλερ σπούδασε γερμανική και ρουμανική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Τιμισοάρα, όπου εντάχθηκε στην ομάδα ιδεαλιστών για την ελευθερία της έκφρασης "Aktionsgruppe Banat". Στη συνέχεια εργάστηκε ως μεταφράστρια σε εργοστάσιο, έχασε τη δουλειά της, όμως, όταν αρνήθηκε να συνεργαστεί με τη μυστική αστυνομία. Την ίδια εποχή άρχισε να γράφει την πρώτη της συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Niederungen" ("Νιντερούνγκεν"), που είχε προβλήματα με τις αρχές και δεν εκδόθηκε παρά μόνο το 1982, σε λογοκριμένη μορφή. Δύο χρόνια αργότερα εκδόθηκε το μυθιστόρημά της "Druckender Tango" ("Καταπιεστικό Τανγκό"), με το οποίο, όπως και στο πρώτο της βιβλίο, καταγγέλλεται η υποκρισία της γερμανικής μειονότητας στην ύπαιθρο, η διαφθορά της και το καταπιεστικό της πνεύμα. Ενώ είχε αρχίσει να εργάζεται ως δασκάλα, ένα μη-λογοκριμένο αντίγραφο του "Νιντερούνγκεν" διοχετεύτηκε στη Δύση, και εκδόθηκε στη Γερμανία από τον εκδοτικό οίκο Rotbuch, συγκεντρώνοντας πολύ καλές κριτικές. Κατά την επίσκεψή της στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, που ακολούθησε, καταφέρθηκε ανοιχτά εναντίον του καθεστώτος Τσαουσέσκου στη Ρουμανία, γεγονός που οδήγησε στην απαγόρευση έκδοσης των βιβλίων της όταν επέστρεψε. Το 1987 η Μύλλερ κατέφυγε οριστικά μαζί με τον άνδρα της, Richard Wagner, στη Γερμανία, ζώντας από τότε στο Βερολίνο και στο Αμβούργο. Ακολούθησαν τα έργα: "Der Mensch ist ein grosser Fasan auf der Welt" ("Ο άνθρωπος είναι ένας μεγάλος φασιανός πάνω στη γη", 1986), "Barfussiger Februar" ("Ξυπόλυτος Φλεβάρης", 1987), "Reisende auf einem Bein" ("Μετέωροι ταξιδιώτες", 1989, ελλ. εκδ. Ηρόδοτος, 1993, σχετικά με τα προβλήματα προσαρμογής όσων πολιτικών εξόριστων διέσχιζαν τα σύνορα), "Der Teufel sitzt im Spiegel" ("Ο διάβολος κάθεται στον καθρέφτη", 1991, σειρά διαλέξεών της στο Πανεπιστήμιο Paderborn μεταξύ 1989-90), "Der Fuchs war damals schon der Jager" ("Η αλεπού ήταν ήδη ο κυνηγός", 1992, μυθιστόρημα, πάνω σε δικό της σενάριο, που διαδραματίζεται επίσης στη Ρουμανία), "Herztier" (μυθιστόρημα, 1994), κ.ά. Σε όλο αυτό το διάστημα η Χέρτα Μύλλερ παρέμεινε πολιτικά ενεργή και έντονα επικριτική για τους συναδέλφους της τής πρ. Ανατολικής Ευρώπης που συνεργάστηκαν με τα καταπιεστικά καθεστώτα τους (αυτός ήταν ο λόγος που αποχώρησε από το PEN Club, εξαιτίας της απόφασης του να συγχωνευθεί με το παράρτημά του της πρ. Ανατολικής Γερμανίας). Το έργο της έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με τα βραβεία Aspekte (1984), Ricarda-Huch Preis (1989), Marieluise-Fleisser Preis (1989), Kranichsteiner Literaturpreis (1991), Heinrich Von Kleist (1994) και Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας (1995). Τον Οκτώβριο του 2009 της απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, γιατί "με την πυκνότητα της ποίησής της και την ειλικρίνεια της πρόζας της, σκιαγραφεί το σύμπαν των μη-ευνοημένων", σύμφωνα με την ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας.