Η κρυφή πληγή

-10%

Λιανική τιμή: €17,90

Τιμή Bestseller: €16,11

Συγγραφέας: Ραπτόπουλος Βαγγέλης

Εκδότης: Ίκαρος

Κατηγορία: Έλληνες Συγγραφείς

ISBN: 9789609527613

Ημερομηνία έκδοσης: 19/11/2012

Αγορά

19/11

Περιγραφή

Μια σύγχρονη ερωτική ιστορία, με φόντο τα Δεκεμβριανά του '44.

Ένας ισόβιος έρωτας στην εποχή των στιγμιαίων ερώτων και ο εφιάλτης του εμφυλίου στα χρόνια της κρίσης.

Σελ: 491

Από το protagon.gr:

Από το 2006, που εξέδωσα τους «Φίλους», έχω δημοσιεύσει πολλά βιβλία, αλλά κανένα αληθινά καινούργιο. «Η Μεγάλη Άμμος», που την ξεκίνησα εικοσάρης. Kαι η τριλογία «Ιστορίες της Λίμνης», που χρειάστηκε μια δεκαπενταετία για να ολοκληρωθεί. Μαζί τους, επανεκδόθηκαν τα πάντα δημοφιλή «Τζιτζίκια», αλλά και η φιλόδοξη «Επινόηση της πραγματικότητας». Μέχρι και μια «Αρχαία συνταγή» σε μετάφραση. Ώσπου, έξι χρόνια μετά, έρχεται όχι ένα ντοκιμαντέρ όπως η πρόσφατη «Υψηλή τέχνη της αποτυχίας», αλλά ένα καινούργιο μυθιστόρημά μου, «Η πιο κρυφή πληγή».

Ας μην ξεχνάμε ότι χρειάστηκε, για πρώτη φορά, να κάνω μια μεγάλη έρευνα ως προς το πραγματολογικό υλικό. Παραδόξως, όμως, ενώ το βιβλίο μου σχετίζεται άμεσα με τα Δεκεμβριανά του ʼ44, δεν είναι κατά καμία έννοια ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Η υπόθεσή του εκτυλίσσεται αυστηρά στο παρόν, και αφηγείται μια σύγχρονη ερωτική ιστορία.

***

Τα Δεκεμβριανά του ʼ44 μού έκαναν βαθιά εντύπωση από την προεφηβεία μου ακόμα. Με άλλα λόγια, στην ηλικία που πρωτομπλέκει μʼ αυτά κι ο ήρωάς μου. Δικαιολογημένα, λοιπόν, θα έλεγε κανείς ότι από τότε, ήδη, ήθελα να γράψω αυτό το βιβλίο. Η ιδέα εδραιώθηκε και για την ακρίβεια άνθισε μέσα μου την άνοιξη του 2011, όταν βγήκαν στους δρόμους οι Αγανακτισμένοι, κάτι που επίσης θυμίζει το μυθιστόρημά μου, αφού και ο Μιχάλης αποφασίζει να γράψει την αφήγησή του τότε. Κατά έναν ανάλογο τρόπο, εμπνεύστηκα ιδίως το πρώτο μέρος της ιστορίας μου από την «Αραβία» του Τζόις, πράγμα το οποίο δηλώνεται και στο βιβλίο μου, μολονότι εκεί απλώς ο ήρωας εντυπωσιάζεται από την ομοιότητα του διηγήματος των «Δουβλινέζων» με τη ζωή του (βλέπε το κεφαλαιάκι με τον τίτλο «Η ζωή αντιγράφει την τέχνη»).

Βιβλία σχετικά με τις τριάντα τρεις αιματοβαμμένες μέρες του ʼ44 συγκέντρωνα χρόνια. Τώρα, όμως, προμηθεύτηκα και όσα άλλα έκρινα απαραίτητο, κι έπεσα με τα μούτρα στο διάβασμα. Σε αντίθεση με τον Μιχάλη, όμως, δεν έγραψα γραμμή το καλοκαίρι του ʼ11, απλώς η μελέτη των Δεκεμβριανών έφτασε εκείνη την εποχή σʼ ένα αποκορύφωμα.

***

Άρχισα να γράφω επιστρέφοντας από το Φεστιβάλ Μεσογειακής Λογοτεχνίας στη Λουτσέρα, στις αρχές Οκτωβρίου. Ίσως είχα γράψει μερικές σελίδες πριν φύγω για την Ιταλία, ίσως όχι. Πάντως, η ουσιαστική δουλειά άρχισε μετά το ταξίδι μου, και συνεχίστηκε με πυρετώδεις ρυθμούς ώς τις 2 Μαρτίου του 2012, που πληκτρολόγησα την τελευταία γραμμή. (Μες στο πεντάμηνο, μόνο δυο φορές διέκοψα το γράψιμο, για τις τυπογραφικές διορθώσεις της «Υψηλής τέχνης της αποτυχίας».)

Γράφοντας τα «Δεκεμβριανά», όπως αποκαλεί προσωρινά το γραπτό του ο ήρωάς μου ο Αναστασόγλου, και όπως αποκαλούσα κι εγώ την «Πιο κρυφή πληγή» όσον καιρό την έγραφα, άκουγα φανατικά τον Καλλιτέχνη Που Ήταν Πριν Γνωστός Ως Πρινς: άγνωστα κομμάτια του ως επί το πλείστον. Όπως ακριβώς κι ο Μιχάλης μες στο βιβλίο μου, κατέβαζα τα τραγούδια του από το You Tube, τα μετέτρεπα σε mp3, και κυριολεκτικά τα έλιωσα. Τέλος, ισχύουν κι όσα γράφει για τον Πρινς ο ήρωάς μου, ότι δηλαδή η μουσική του ταιριάζει με την ατμόσφαιρα του μυθιστορήματός μου (άρα και με την ατμόσφαιρα των των Δεκεμβριανών του ʼ44!), πολύ περισσότερο απʼ ό,τι φαίνεται εκ πρώτης όψεως.

***

Ένα άλλο εντυπωσιακό στοιχείο ήταν η ολοκληρωτική έλλειψη επίγνωσης του όγκου του μυθιστορήματος, τουλάχιστον εκ των προτέρων. Χαρακτηριστικά, τον πρώτο καιρό νόμιζα ότι δεν θα ξεπερνούσε το μέγεθος των «Φίλων» (30.000 λέξεις περίπου). Εν συνεχεία νόμιζα ότι θα ήταν κάτι σαν το «Χάσαμε τον Μπαμπά» (γύρω στις 50.000 λέξεις), και για ένα διάστημα, ότι θα πλησίαζε σε έκταση τη «Μεγάλη Άμμο» (πάνω από 70.000 λέξεις). Εν τέλει «Η πιο κρυφή πληγή» έφτασε αισίως τις 100.000 λέξεις παρά κάτι.

Έχει απόλυτο δίκιο ο Στίβεν Κινγκ που χρησιμοποιεί τη μεταφορά του σκελετού για το δημιουργικό γράψιμο. Πρόκειται, όπως μας λέει, για ένα είδος παλαιοντολογικής ή αρχαιολογικής ανασκαφής. Και παρά τις εικασίες που υποχρεωτικά κάνεις πριν πιάσεις δουλειά ή και στη διάρκειά της, ποτέ δεν ξέρεις, μέχρι να τελειώσεις, εάν έχεις βρει το σκελετό ενός πτερόσαυρου ή ενός βροντόσαυρου, έναν αρχαίο ταφικό θάλαμο ή μια ολόκληρη νεκρόπολη.

***

«Ο σκελετός». Αυτός είναι ο τίτλος του θεατρικού έργου που γράφει μέσα στο βιβλίο μου ο Μιχάλης (για την ακρίβεια, διασκευάζει για το θέατρο το μυθιστόρημα του Αριστοτέλη Νικολαΐδη «Η εξαφάνιση»).

Ως σκελετός, δηλαδή ως δομή, το μυθιστόρημά μου έχει τρία μέρη. Αρχίζει μʼ ένα νοσταλγικό και κωμικό μέρος που θυμίζει εφηβικά απομνημονεύματα της δεκαετίας του ʼ70• μετά έρχεται η αναβίωση του θεατρικού με θέμα τον Εμφύλιο, που μοιάζει όχι με ιστορικό μυθιστόρημα, αλλά με παιχνίδι κατόπτρων και προβολών• και καταλήγει μʼ ένα μέρος δημοσιογραφικής έρευνας, επικεντρωμένο στους Αγανακτισμένους, σαν χρονικό.

Όσο γιʼ αυτό εδώ το κείμενο, που αποτελεί το σκελετό της δουλειάς μου πάνω στην «Πιο κρυφή πληγή», ή αλλιώς το ημερολόγιο εργασίας της, το προόριζα για «σημείωμα του συγγραφέα» στο τέλος του βιβλίου, αλλά φτάνοντας στο τυπογραφείο το απέσυρα.

***

Ενστάσεις για τον αρχικό τίτλο («Δεκεμβριανά») πρωτοδιατύπωσε η γυναίκα μου, που υπήρξε και η πρώτη αναγνώστρια του μυθιστορήματος. Εκείνη, όμως, που επέμεινε και κατόρθωσε να με ταρακουνήσει ήταν η εκδότριά μου Κατερίνα Καρύδη. Ωστόσο, όπως όλοι μας, δεν ταρακουνιέμαι εύκολα και δεν μυγιάζομαι, εάν δεν έχω τη μύγα ήδη.

Τα τελευταία χρόνια μού έρχονται σταθερά δύο ειδών τίτλοι: ένας ξηρός, ψευτοεπιστημονικός, και ένας περιφραστικός, κάποτε πιο συναισθηματικός και άμεσος («Μάρκου» ή «Η αυτοκρατορική μνήμη του αίματος»• «Νεοελληνιστάν» ή «Η επινόηση της πραγματικότητας»• «Ψυχοθεραπεία» ή «Χάσαμε τον Μπαμπά»). Το ίδιο μού συνέβη κι εδώ.

Το πιο πειστικό επιχείρημα εναντίον του αρχικού τίτλου (που τον διατήρησα ως επιλογή του ήρωά μου μέσα σε όλο το κείμενο) ήταν ότι θα μπερδεύουν το βιβλίο μου με μελέτη για τα Δεκεμβριανά του ʼ44. Ή τουλάχιστον θα παραπλανώνται ότι πρόκειται για ιστορικό μυθιστόρημα επικεντρωμένο στην εν λόγω ιστορική περίοδο.

«Η πιο κρυφή πληγή» έχει πολλά πλεονεκτήματα. Κατʼ αρχάς προϋπήρχε ως τίτλος ενός από τα πρώτα κεφάλαια (συγκεκριμένα, του τέταρτου). Ύστερα είναι πιο μυθιστορηματικός τίτλος. Και κυρίως η φράση αυτή συγκεντρώνει κάτω από τις φιλόξενες φτερούγες της και τις δύο όψεις του μυθιστορήματός μου: και την ερωτική και την πολιτική.

***

Εάν έπρεπε να συνοψίσω την ιστορία που αφηγείται «Η πιο κρυφή πληγή», θα έλεγα ότι οι πολιτικές απόψεις και οι ιδέες του ήρωά μου είναι υποχείρια, όσο κι ο ίδιος, του έρωτά του για την ηρωίδα, τη Νίκη. Με άλλα λόγια, ο Μιχάλης Αναστασόγλου ενσαρκώνει έναν εφιάλτη της πολιτικής όπως την ξέρουμε, την αναίρεσή της. Ολόκληρη η ιδεολογικο-πολιτική πανοπλία του ορίζεται από τη λατρεία του για μια γυναικεία ύπαρξη που τον καταδυναστεύει χρόνια. Η ιστορία του διδάσκει (όσους θα ήθελαν να διδαχτούν κάτι από ένα μυθιστόρημα) ότι ο έρωτας μπορεί να είναι ανώτερος από τα επιχειρήματα, ή ότι ίσως τον βρείτε παγιδευμένο μέσα στο τσόφλι τους.

Εντέλει, ούτε καν πολιτικό μυθιστόρημα δεν θα την αποκαλούσα εύκολα, εφόσον «Η πιο κρυφή πληγή» εξερευνά κυρίως τη μονίμως αποσιωπημένη, υπαρξιακή διάσταση της πολιτικής. Και ως γνωστόν «η πιο κρυφή πληγή» απʼ όλες είναι η υπαρξιακή. Κάποιος από τον οποίο έμαθα πολλά, περιέγραψε κάποτε τον εαυτό του ως έναν «ηδονιστή φυλακισμένο μέσα σʼ ένα ον πολιτικό». Ο Μιχάλης Αναστασόγλου ενσαρκώνει μάλλον το αντίθετο. Και αυτό ακριβώς είναι το μοτίβο που εξερευνά πρωτίστως «Η πιο κρυφή πληγή», εδώ έγκειται η όποια πρωτοτυπία του μυθιστορήματος.

***

Μέχρι τώρα το πιο πολιτικοποιημένο μυθιστόρημά μου ήταν η σάτιρα «Η επινόηση της πραγματικότητας». Ένα πολυπρόσωπο έργο που εκδόθηκε πριν από τους επίσης πολιτικοποιημένους «Φίλους». Μια αρνητική τοιχογραφία της Ελλάδας του 2000 μ.Χ., επικεντρωμένη στο χώρο των ηλεκτρονικών αλλά και των έντυπων ΜΜΕ, που αρχικά ήθελα να τιτλοφορήσω «Νεοελληνιστάν».

«Η πιο κρυφή πληγή», όμως, είναι το πιο πολιτικοποιημένο απʼ όλα όσα έχω γράψει. Ξεκινάει με την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών το 1974 και φτάνει ώς τις ογκώδεις διαδηλώσεις των Αγανακτισμένων το καλοκαίρι του 2011. Και την ίδια στιγμή, αλλοιθωρίζει ώς τα Δεκεμβριανά του 1944, οπότε ξέσπασε στη χώρα μας ο αιματηρός εμφύλιος.

Τον δωδέκατο μήνα του ʼ44, διακυβεύτηκε κάτι παγκόσμιο σʼ αυτή τη μικρή γωνιά του πλανήτη. Ουσιαστικά παίχτηκε η πρεμιέρα του Ψυχρού Πολέμου. Το ίδιο συμβαίνει και με την πρόσφατη οικονομική κρίση. Γιʼ άλλη μια φορά η Ελλάδα προβιβάζεται σε διεθνές πειραματόζωο. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα επιχειρεί να εξαθλιώσει έναν ατίθασο και μαζί εξαχρειωμένο από τον καταναλωτισμό λαό, και κανείς δεν ξέρει τι μέλλει γεννέσθαι.

***

Εν κατακλείδι υπάρχουν δύο υλικά, σχεδόν ετερόκλητα, στο πιο πρόσφατο γραπτό μου. Από τη μία τα Δεκεμβριανά του ʼ44 και ο εφιάλτης του εμφυλίου στις μέρες μας. Και από την άλλη ένας ισόβιος έρωτας στην εποχή των στιγμιαίων ερώτων. Ή αλλιώς, «η πιο κρυφή (ερωτική) πληγή» του ήρωά μου και «η πιο κρυφή πληγή» της χώρας.